برگهای آن متناوب و گوشت‌دار به رنگ سبز تیره و عاری از کرک است. در قسمت انتهایی ساقه آن گلهای سفید رنگی مجتمع به شکل خوشه ظاهر می‌شود که پس از آمیزش هر یک میوه‌ای به صورت خورجین و به طول ۲ تا ۲٫۵ سانتیمتر تبدیل می‌گردد. دانه‌اش قهوه‌ای رنگ مدور و واقع در دو ردیف در داخل میوه است، طول ساقه آن به تناسب شرایط محیط زندگی تفاوت می‌کنند. بطوری که در جریانهای آب کم عمق ساقه‌اش کوتاه ولی در جریانهای آب نسبتا عمیق که زلال نیز باشد از ۲ متر هم تجاوز می‌کند. نمونه‌هایی از این گیاه در ارتفاعات زیاد می‌رویند. معمولا طعمی تلخ دارند و برعکس نمونه‌هایی که در اعماق زیاد آب رشد می‌کنند طعم تند خود را از دست می‌دهند.
این گیاه براساس طب سنتی «گرم» است و یکی از دوستان سالمندان به شمار می‌رود.
ویتامین‌های زیــــــادی چون B کمپلکس، بخصوص B1، E، C و املاحی چون گوگرد، سدیم، ید و کلسیم و همـــــچنین پنی‌سیلین گیاهی سبب می‌شود کـــــــه این گیاه برای بسیاری از بیـــــماری‌ها شفابخش باشد.
این گیاه نیروبخش باعث طول عمر می شود و مصرف خام آن پایین‌آورنده قند خون است. جوشانده آن در تسکین ناراحتی‌های قلبی و ورم قوزک پا موثر است.
بولاغ اوتی اشتهاآور خوبی محسوب می‌شود و استفاده از آن به خــــانم‌هایی که دچار سرطان سینه هستند، توصیه می‌شود.
بیماری‌هایی چون آسم، سل ریوی، برونشیت، اختلالات هاضمه، گواتر، اسهال خونی، زخم‌های واریسی، راشیتیسم، یرقان، اسکوربوت، رماتیسم، نقرس و انواع ناراحتی‌های کلیه و کبد توسط این گیاه کاهش می‌یابد.
البـــته اگر به هموروئید مبتلا هستید از این گیاه استفاده نکنید.
این گیاه برای افراد چاق وکسانی که به نقرس و رماتیسم مبتلا هستند، به صورت ضماد در محل درد مفید است. برای رفع جوش‌های صورت نیز اثربخش است. برای درمان لکه‌هایی که بر اثر آفتاب‌زدگی و جوش صورت به وجود آمده است آب علف‌چشمه را با عسل مخلوط کرده به صورت ماسک روی صورت بگذارید.
برای درمان گواتر می‌توان از شاهی‌آبی به عنوان سبزی استفاده کرد. شاهی آبی دفع‌کننده سموم بدن و ضدسل و سرطان است. برای درمان طاسی سر صد گرم شیره شاهی‌آبی را با ۲۵ گرم الکل مخلوط کرده موها را ماساژ دهید