درخت انجیر


نام علمی : Ficus carica
نام انگلیسی : Common fig
خانواده : موراسه (Moraceae)

درخت انجیر که نام علمی آن فیکوس (Ficus) می‌باشد از خانواده (Moracee) موراسه‌است و دارای ۶۰۰ گونه می‌باشد که اغلب انواع آن وحشی یا زینتی هستند مانند درخت معروف به درخت کاتوچو (فیکوس الاستیکا) که هم زینتی است و هم صنعتی. فیکوس بنگالنسیس و فیکوس رلیگیوزا انواع زینتی این گیاه می‌باشند که در تزئینات و به عنوان گیاه آپارتمانی مصرف زیاد دارند.انواعی که در باغبانی از نظر مصرف میوه آن مورد استفاده قرار می‌گیرند عبارتند از فیکوس کاریکا، فیکوس پالماتا و فیکوس پودوکاریکا. فیکوس کاریکا همان انجیر معمولی است که به عنوان میوه مورد استفاده قرار می‌گیرد. ولی فیکوس پالماتا و فیکوس پودوکاریکا بیشتر برای تلقیح انواع انجیر خوراکی کاشته می‌شوند.

جنبه های زیبایی: میوه، برگ، پوست تنه .

کاربرد: سایبان، سطح چمن، باغ میوه، پاسیو، گلدان،اسپالیه درخت انجیر تاجی تقریباً کروی و پوست تنه خاکستری و برگ های بزرگ و شاداب و سبز دارد که نمایی حاره ای و زیبا به فضای سبز می دهد.

خصوصیات گیاهی

ارتفاع: ۶ تا ۱۲ متر

قطر تاج پوششی: ۹ تا ۱۸ متر

درختی خوش نما یا شاخه های گسترده و تاج متراکم است. تنه اغلب چندتایی است و پوست صاف و خاکستری تیره آن را پوشانده است.

برگ: برگ ها ساده، متناوب ۳ تا ۵ قسمتی، دارای حاشیه مواج و کمی دندانه دار به طول ۱۰ تا ۳۰ سانتیمتر و تقریباً به همین پهنا و به رنگ سبز تیره که در سطح رویی زبر و در سطح زیرین پرزدار است. درخت انجیر گاهی در جنگل های شمال مانند گیاهان اپی فیت (Epiphyte) روی درختان دیگر (مانند افرا) و در فاصله انشعابات آنها رشد می کند و ریشه خود را در طول تنه درخت میزبان به پایین هدایت کرده و به خاک می رساند. درخت انجیر در سن سه سالگی به بار می نشیند.

گل-میوه: قسمتی که به اسم میوه انجیر معروف است و مورد تغذیه انسان قرار می‌گیرد در حقیقت میوه نیست بلکه زائده مجوفی است که گل های انجیر به تعدادی زیاد در داخل آن قرار گرفته‌اند و مواد قندی در این زایده یا رسپتاکل جمع می‌شود. گل های نر و گل های ماده درخت انجیر از یکدیگر جدا ولی روی یک پایه یعنی در داخل رسپتاکل واقع شده‌اند و به عبارت دیگر درخت انجیر گیاهی است یک پایه.اگر میوه انجیر را باز کنیم و به شکل یک سطح درآوریم گل های نر که حامل دانه گرده هستند و در کنار و به طرف خارج صفحه واقع شده و گل های ماده که حامل تخمدان و در صورت تلقیح شدن حامل بذر خواهند بود در وسط صفحه قرار دارند. تلقیح گل های ماده انجیر بوسیله حشرات مختلف که مهم ترین آنها حشره‌ای بسیار کوچک از خانواده کالسیدیده می‌باشد انجام می‌گیرد. گل های ماده با گلپوش ۲-۶ قسمتی یا گلپوش کوچک شده یا بدون گلپوش، با منبع گوشتی تخم مرغی یا کروی یا گلابی شکل به طول ۲ تا ۷ سانتیمتر.

سیستم ریشه: عمیق سرعت رشد: کند

نیازمندی های محیطی

 

هرس: نهال جوان را در زمستان یا اوایل بهار هرس فرم کرده و فقط چند ساقه ضخیم برای اسکلت بندی قوی حفظ شوند و از آن پس درصورت هرس، خشکه برداری یا هرس فرم شوند.

تغذیه: هر سال یا هر دو سال یک بار کود دامی داده شود. شرایط مناسب آب و هوایی در تولید میوه مؤثرتر از خاک غنی است.

آفات و بیماری ها: حلزون و عنکبوت قرمز،در تابستان با مالاتیون سم پاشی شود و در زمستان سم های روغنی به کار گرفته شود. سعی شود که پس از باردهی سم پاشی نشود.

آبیاری : ماهی یک بار آبیاری فراوان شود. زهکش خوب ضروری است.
دما : در اقالیم خشک و نیمه خشک و شرایط نیمه گرمسیری خوب رشد می کند. بهترین محصول را در نواحی خشک گرم تولید می کند. سرمای ممتد زمستان را نمی پذیرد.
خاک : در انواع گوناگون خاک،حتی در خاک های ضعیف نیز رشد می کند. خاک لومی عمیق را ترجیح می دهد. خشکی را تحمل می کند ولی در رطوبت بهتر رشد می کند.
تکثیر : درخت انجیر را با انواع مختلف وروش تکثیر نباتات چه جنسی و چه غیر جنسی می‌توان زیاد کرد. در ازدیاد بوسیله بذر هیچ گاه درخت جدید شبیه به پایه مادری نخواهد بود و به همین جهت نیز جز برای تحقیقات علمی و پیدا کردن انواع جدید از این طرز ازدیاد استفاده نمی‌کنند. برای ازدیاد درخت انجیر از نظر ایجاد باغ به منظور بهره برداری فقط از طرق مختلف غیر جنسی استفاده می‌شود.طرق مختلف غیر جنسی که بیشتر در تکثیر درخت انجیر بکار می‌روند عبارتند از: قلمه، پاجوش، خواباندن شاخه و پیوند. بین این طرق، ازدیاد بوسیله قلمه بیش از سایر روش ها مورد استفاده قرار می‌گیرد. در ازدیاد درخت انجیر بوسیله قلمه باید از درخت سالم و قوی و شاخه رسیده انتخاب و تهیه شود. واریته های Catica در شمال ایران وJohannis در طبس وبلوچستان وفارس وکازرون به صورت بومی می روید.